حسن کاظمی، عضو هیئت مدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار روابط عمومی فدراسیون، در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر احتمالی فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی غرب بر صادرات انرژی ایران، به‌ویژه نفت، گاز و محصولات پتروشیمی، اظهار کرد:«مکانیسم ماشه عملاً بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل است. ما پیش‌تر با تحریم‌های ثانویه آمریکا بیش از 90 درصد محدودیت‌ها را تجربه کرده‌ایم، اما این مکانیسم می‌تواند حتی تعاملات بنگاه‌های کوچک را نیز هدف قرار دهد. در بدترین حالت، امکان رجوع به بند 7 منشور سازمان ملل نیز وجود دارد که می‌تواند ایران را در محاصره بین‌المللی کامل قرار دهد و تمام فعالیت‌های اقتصادی، علمی، بانکی و صادراتی کشور را با واکنش‌های بین‌المللی مواجه کند؛ مشابه آنچه در مورد لیبی یا عراق رخ داد.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا فدراسیون صادرات انرژی ارزیابی مشخصی از میزان خسارت ناشی از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت دارد، افزود:« در شرایط فعلی، با وجود همه محدودیت‌ها، حدود 30 تا 40 میلیارد دلار نفت و میعانات صادر می‌کنیم؛ همچنین پتانسیل صادرات 12 تا 15 میلیارد دلاری در حوزه پتروشیمی، 2 تا 4 میلیارد دلاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی، و حدود یک میلیارد دلار صادرات تجهیزات نفت به کشورهای منطقه را داریم. با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، این ظرفیت‌ها به شدت تهدید می‌شوند و هزینه‌های دور زدن تحریم‌ها به‌مراتب سنگین‌تر خواهد شد.»
کاظمی با تأکید بر اینکه این تحریم‌ها مکمل تحریم‌های آمریکا خواهند بود، ادامه داد:«در صورت اجرایی شدن، حتی کشورهایی مانند چین نیز برای خرید از ایران با مشکل مواجه خواهند شد. این تحریم‌ها روزنه‌های باقی‌مانده ارتباطات اقتصادی را نیز خواهند بست.»
وی درباره راهکارهای فدراسیون برای تاب‌آوری صادرات انرژی گفت:«فدراسیون برنامه‌هایی برای صادرات تجهیزات نفت و برق و در صورت رفع ناترازی، صادرات گاز در نظر دارد. اما همه این‌ها وابسته به میزان فرصت‌ها و روزنه‌های همکاری با کشورهای منطقه است. در صورت بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، نه صادرات به‌راحتی انجام خواهد شد و نه بازگشت منابع مالی آسان خواهد بود. در این صورت شاید ناچار به تهاتر کالا به کالا شویم، که نه ارزش افزوده دارد و نه توسعه پایدار ایجاد می‌کند.»
کاظمی با ابراز نگرانی از آمادگی پایین بخش خصوصی در برابر سناریوی فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت:«متأسفانه هیچ آمادگی خاصی در بخش خصوصی وجود ندارد. تنها پیشنهادی که بارها به دولتمردان داده‌ایم، این است که ریسک اجرایی شدن این مکانیسم بسیار بالاست و باید از آن اجتناب شود. موضوعی کاملاً سیاسی است که باید با رویکرد اقتصادی به آن نگریست.»
وی در پاسخ به پرسشی درباره مذاکرات یا رایزنی‌ها برای کاهش آثار این تهدید، افزود:«سال‌ها بر لزوم افزایش تعاملات خارجی به عنوان یک راهبرد پدافند غیرعامل تأکید کردیم، اما متأسفانه گوش شنوایی وجود نداشت. امروز نیز ابزار مؤثری برای فشار بر طرف‌های خارجی نداریم.»
عضو هیئت مدیره فدراسیون صادرات انرژی تصریح کرد:«بی‌تردید تلاش خواهیم کرد فرصت‌هایی در بازارهای منطقه‌ای و همسایگی شناسایی کنیم، از تبادلات مرزی گرفته تا بهره‌گیری از توافق‌نامه‌های حمایتی. اما این اقدامات صرفاً دفاعی است و قدرت تعامل مؤثر اقتصادی با دنیا را نخواهیم داشت.»
کاظمی درباره امکان استفاده از تهاتر یا ارزهای غیردلاری برای مقابله با تبعات مکانیسم ماشه گفت:«در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، حتی تعاملات بانکی محلی هم ممکن نخواهد بود. در چنین شرایطی، تنها تهاتر باقی می‌ماند که در آن مجبور خواهیم شد در برابر صادرات، کالاهایی وارد کنیم که شاید ضرورتی نداشته باشند. این مسیر برای تأمین نیازهای 92 میلیون نفر راهکار مطلوبی نیست.»
وی درباره ساختار صادرات انرژی در شرایط بازگشت تحریم‌های بین‌المللی اظهار داشت:«متأسفانه تاکنون به این موضوع به‌طور جدی پرداخته نشده است. صادرات انرژی فسیلی به‌طور قاچاق در مقیاس محدود ادامه خواهد یافت، اما انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر خورشیدی و زمین‌گرمایی نیازمند همکاری‌های بین‌المللی‌اند که در شرایط تحریم ممکن نخواهند بود. هیچ کشوری در محاصره کامل، قادر به رشد و توسعه نیست.»
در پایان، کاظمی درباره اقدامات فدراسیون برای سناریوسازی در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت:«ضروری است در فدراسیون استراتژی مشخصی تعریف شود و ماتریس SWOT برای تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها ترسیم گردد. شاید بهترین راه، پیشگیری از فعال‌سازی این مکانیسم باشد. در صورت وقوع، اقدامات موردی برای حفظ حداقلی از صادرات انجام خواهد شد، اما دیگر خبری از صادرات نظام‌مند و تعامل بین‌المللی نخواهد بود. اگر مسیر به سمت الگوی کره شمالی پیش رود، نه‌تنها مطلوب ما نیست، بلکه امکان‌پذیر هم نخواهد بود. ایران با 15 کشور همسایه کار می‌کند و در قلب انرژی جهان قرار دارد؛ چنین محاصره‌ای محکوم به شکست است. اما باید از فرصت‌های موجود بهره‌مند شد و اجازه نداد این تهدید به واقعیت بدل شود.»
0 دیدگاه