به گزارش افق بازار، چابهار در سال‌های اخیر بیش از همیشه به‌عنوان یکی از نقاط راهبردی اقتصاد ایران مورد توجه قرار گرفته است. قرارگیری در سواحل دریای عمان، نزدیکی به بازارهای آسیای جنوبی، مسیرهای ترانزیتی شرقی و ارتباط بالقوه با کریدورهای شمال-جنوب، اهمیت ژئوپلیتیکی این منطقه را دوچندان کرده است. در این میان، گام‌های عملی در توسعه زیرساخت‌ها، اصلاح سیاست‌های اقتصادی و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، چابهار را از یک موقعیت بالقوه به نقطه‌ای در مسیر بالفعل تبدیل کرده است.
تحرک تازه در توسعه زیرساخت‌ها و لجستیک
چابهار اکنون در کانون طرح‌های توسعه‌ای قرار گرفته است که هدف اصلی آن‌ها تقویت ظرفیت‌های ترانزیتی و لجستیکی منطقه است. با بهره‌گیری از موقعیت خاص خود در جنوب شرق ایران، این منطقه می‌تواند به یکی از گره‌گاه‌های اصلی کریدور شمال-جنوب و مسیرهای ترانزیتی بین‌المللی تبدیل شود. مسیر پیشنهادی از بندر بمبئی به چابهار، عبور از مازندران و انزلی و اتصال به سن‌پترزبورگ، به‌عنوان حلقه‌ای مهم در زنجیره تجارت منطقه‌ای معرفی شده است.
از مدیران منطقه خواسته شده تا طی مدت زمان مشخص، یک محموله تجاری از این مسیر به مقصد نهایی ارسال کنند تا ارزیابی دقیقی از هزینه‌ها، درآمدها و مزایای آن به دست آید. این اقدام نه تنها آغازگر بهره‌برداری از مسیرهای بین‌المللی است، بلکه می‌تواند شاخصی برای شناخت ظرفیت‌های عملیاتی چابهار نیز باشد.
در حوزه توسعه داخلی نیز، طرح‌هایی برای احداث نیروگاه برق، تأسیسات آب‌شیرین‌کن و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار قرار گرفته که با حمایت دبیرخانه شورای‌عالی، با شتاب بیشتری در حال اجراست. تکمیل این زیرساخت‌ها نه‌تنها بهبود فضای زندگی را در منطقه فراهم می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاری پایدار در صنایع مختلف نیز به شمار می‌رود.
جهش در مسیر تجارت و پیوندهای منطقه‌ای
در مسیر توسعه چابهار، یکی از گام‌های تحول‌آفرین، راه‌اندازی خطوط کشتیرانی و پروازی به کشورهای همسایه بوده است. این خطوط، در راستای تسهیل پیوندهای تجاری، گردشگری و ترانزیتی ایجاد شده‌اند و می‌توانند بستری برای تنوع‌بخشی به تعاملات اقتصادی منطقه باشند.
برخی اقدامات اساسی در چهار ماه گذشته، نظیر توسعه مسیرهای ترانزیتی، راه‌اندازی مسیر کشتیرانی منظم به عمان و توسعه خطوط پروازی به کشورهای همجوار انجام شده که از جمله گام‌های بنیادین برای تحقق نقش چابهار به‌عنوان هاب منطقه‌ای به شمار می‌رود.
بر این اساس، مذاکراتی برای ایجاد منطقه آزاد مشترک میان ایران و پاکستان آغاز شده است. با توجه به مجاورت جغرافیایی، چابهار نقشی کلیدی در این طرح ایفا خواهد کرد. تحقق چنین طرحی می‌تواند نه‌تنها مسیرهایی برای دور زدن تحریم‌ها ایجاد کند، بلکه به تقویت هم‌گرایی اقتصادی منطقه نیز منجر شود. گفت‌وگوهایی نیز برای ایجاد منطقه آزاد مشابه با عراق در حال پیگیری است که می‌تواند فرصت‌های جدیدی در زمینه تجارت و صادرات ایجاد کند.
در کنار این اقدامات، پیشنهاد جدیدی برای فرآوری برنج وارداتی از پاکستان نیز مطرح شده است. با وجود حدود 29 واحد فرآوری برنج در چابهار و واردات سالانه بیش از یک میلیون تُن برنج، می‌توان بخشی از اراضی کشاورزی در پاکستان را اجاره کرد و برنج نیمه‌آماده را به این منطقه انتقال داد تا بدون تأثیر منفی بر بازار داخلی، ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد شود.
بازتعریف درآمدها و معافیت‌ها؛ نقطه عطف سرمایه‌گذاری
یکی از مشکلات مزمن چابهار در سال‌های اخیر، نبود شفافیت در ساختارهای درآمدی و معافیت‌های مالیاتی در محدوده شهری بود؛ مسئله‌ای که بالاخره پس از حدود شش تا هفت سال با بازگشت معافیت‌های مالیاتی به محدوده شهری این منطقه برطرف شده است. این تحول به‌عنوان نقطه عطفی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شناخته می‌شود و ظرفیت‌های راکد اقتصادی منطقه را فعال‌تر خواهد کرد.
همزمان، بازنگری در منابع درآمدی منطقه آزاد چابهار در دستور کار قرار گرفته و تلاش می‌شود تا با بهره‌وری بیشتر و تدوین برنامه‌های صادراتی و ترانزیتی، تراز تجاری منطقه بهبود یابد. بر اساس آخرین آمارهای اقتصادی، صادرات منطقه آزاد چابهار در فروردین‌ماه به حدود 0.8 میلیون دلار رسیده، در حالی که واردات آن 13.3 میلیون دلار گزارش شده است. این میزان واردات عمدتاً شامل کالاهای مصرفی، مواد اولیه، خودرو و کالاهای مسافری بوده که به تراز تجاری منفی 12.5 میلیون دلار انجامیده است.
با این حال، نگاه کلی به چابهار نگاهی رو به جلو است. هرگونه توسعه در حوزه مسکن، تجارت یا حمل‌ونقل باید همراه با تأمین زیرساخت‌های ضروری مانند آب، برق و راه باشد. اولویت‌بندی پروژه‌های سرمایه‌گذاری نیز باید با تمرکز بر طرح‌هایی انجام شود که منجر به درآمد پایدار ارزی یا ریالی شوند. در همین راستا، بخشی از اراضی منطقه آزاد در ریمدان صاحب سند رسمی شده‌اند که می‌تواند مسیر اجرای پروژه‌های جدید را تسهیل کند.
چابهار پس از سال‌ها غفلت، در دوره مدیریتی جدید خود، امروز در مسیر تحولی بنیادین قرار گرفته است. سیاست‌گذاری‌های تازه، اتصال به کریدورهای منطقه‌ای، توسعه خطوط حمل‌ونقل دریایی و هوایی، فعال‌سازی ظرفیت‌های صادراتی و ایجاد بسترهای همکاری منطقه‌ای، نویدبخش آینده‌ای روشن برای این منطقه راهبردی است. منطقه‌ای که می‌تواند از یک بندر محلی، به دروازه بین‌المللی اقتصاد ایران تبدیل شود، مشروط به آنکه اراده ملی و منطقه‌ای برای تحقق این اهداف، همچنان تداوم داشته باشد.
0 دیدگاه